نیلوفر پیچ (نام علمی: Ipomoea tricolor) یا گل نیلوفر یا پیچک نیلوفر (به انگلیسی: morning glory) در دنیا شناخته می شود، گونه ای گیاه چند ساله از سرده یا جنس نیلوفر پیچ (سرده) (Ipomoea) از خانواده پیچکیان، بومی نواحی گرمسیری برّ جدید به ویژه مکزیک، آمریکای مرکزی و جنوبی می باشد و به طور گسترده ای در سایر نقاط جهان کشت می شود. این گیاه دارای گونه های همیشه سبز، درختچه ای، دائمی، یکساله، پیچنده و بالارونده است. گل های شیپوری آن در رنگ های گوناگون در نیمه دوم تابستان و نیمه نخست پاییز نمایان می شوند.

پیچک ها انواع مختلفی دارند که احتمالاً شناخته ترین نوع آن ها برای شما پیچک های همیشه سبز می باشد که گل هایی به رنگ آبی، صورتی، بنفش، قرمز یا سفید می دهد. گل های پیچک دارای یک گلبرگ شیپوری بوده و داخل آن پرچم های ریز وجود دارد. گل های پیچک هنگام طلوع آفتاب باز شده و در غروب آفتاب بسته می شوند و معمولاً معطر نیستند. این گل جزو گیاهان رونده می باشد که بهتر است روی داربست یا دیوار قرار بگیرد. برای همین گزینه مناسبی برای تزیین دیوار یا ایجاد حائل طبیعی برای باغ ها به شمار می روند.

اگر به این گیاهان علاقه دارید، می توانید بذر پیچک نیلوفر پنج رنگ را تهیه کرده و پس از آماده سازی گلدان یا در باغچه یا باغ بکارید. محیط مناسب برای رشد پیچک مناطقی است که دارای آب و هوای معتدل و گرم می باشند، اما با این حال در بسیاری از مناطق ایران نیز می توانید این گیاه را پرورش دهید.تقریبا ذر تمام فصول پیچک به گل می دهد.

گل نیلوفر پیچ گیاهی رونده و پیچ بوده که به عنوان گیاهی پوششی در اطراف باغ کاشته می شود، گلهای زیبای این گل در اوایل صبح نشاط و طراوت خاصی به باغ می دهد، بهتر است این گل را در اطراف نرده ها و پرچین یا قیم های چوبی بکارید تا از آنها بالا برود.

این گیاه در طول رشد می تواند به 2 تا 4 متر بلندی برسد. دارای برگ های مرتب مارپیج 3 تا 7 سانتی متری با دمبرگ بلند 1٫5 تا 6 سانتی متری است. گل ها به شکل ترومپت حدود 4 تا 9 سانتی متر قطر دارند و اغلب به رنگ آبی با مرکز سفید و زرد طلایی می باشند.

برخی این گیاه را به علت سرعت بالای رشد و تولید بذر شگرف آن به عنوان علف هرز مهاجم می شناسند.

در فرهنگ دهخدا آمده است: «نیلوفر در تداول امروزی قسمی پیچک است. گل آن چون شیپوری است به رنگ آبی سخت مطبوع یا سرخ کم رنگ و لطیف، در نهایت صفا و طراوت که صبح زود باز شود و چند ساعت پس از زدن آفتاب بپژمرد»

گل های زیبای گل نیلوفر پیچ در اوایل صبح باز می شود و تا هنگامی که آفتاب نتابد گلها همچنان باز می ماند، حتی در روزهای ابری نیز گلها در تمام طول روز باز می مانند.

نیلوفر پیچ به نور و آفتاب کامل برای گلدهی احتیاج دارد. این گیاه به خاک با رطوبت متوسط و به خوبی زهکشی شده نیاز دارد. هرچند می تواند تا حد کمی خشکی را تحمل نماید. از نظر دمایی آب و هوای معتدل را می پسندد ولی در مناطق با آب و هوای گرمسیری نیز رشد می کند.

هیج یک از اجزاء این گیاه نباید به صورت خوراکی مصرف شوند. دانه های این گیاه معمولاً دارای خواص توهم زا بوده و به عنوان آمید اسید D-lysergic، یا LSA شناخته می شود. همچنین این دانه ها حاوی گلیکوزیدهایی است که ممکن است انسان در صورت مصرف دچار تهوع شود.

آموزش کاشت بذر گل نیلوفر :

تکثیر این گیاه از راه کاشت بذر در فصل بهار یا قلمه چوب نرم یا نیمه رسیده در تابستان انجام می پذیرد. برای پرورش آن به مکانی کاملاً روشن، خاک غنی از هوموس که دارای زهکش مناسب باشد نیاز است. برای بالا رفتن نیاز به قیم یا داربست دارد و در فصل تابستان هر روز باید آبیاری شود و در فصل بهار گیاه را تنک نموده و شاخه های آن را کوتاه می کنند. کمینه دمای قابل تحمل برای گونه های مختلف این گیاه میان صفر تا ده درجه سانتیگراد است.

اولین قدم برای کاشت بذر گیاهان زینتی انتخاب خاک مناسب می باشد، برخی از خاک های باغچه ممکن است مانع سبز شدن بذر و مرگ جوانه بشود بهتر است از خاک های آماده و بسته بندی استفاده کنید.

انواع خاک های بسته بندی مناسب برای کاشت در سایت موجود بوده و از لینک زیر قابل سفارش می باشد.

بهترین ترکیب خاک برای کاشت این بذر شامل : 30 درصد کوکوپیت + 50 درصد پیت ماس یا ورمی کمپوست + 20 درصد پرلیت دانه ریز

درصورتی که امکان تامین ترکیب بالا را ندارید خاک مناسب برای کاشت بذر را از طریق همین سایت (گلس گاردن) تهیه کنید.

ابتدا بذر ها را داخل آب ولرم بریزید تا به مدت چند ساعت خیس بخورند .( حداقل 3 تا 10 ساعت ) این عمل باعث شده تا پوست خارجی بذرها نرم و شکسته شود و جوانه زنی تسریع شود. بذرها به طور طبیعی بعد از این مدت باید ته طرف بروند.

بذر گل را نشاء کنیم یا مستقیم بکاریم؟

برای اینکه تصمیم بگیریم بذرها را نشاء کنیم یا مستقیم بکاریم باید چند نکته را مد نظر داشته باشیم:

توصیه می شود گل نیلوفر پیچ را در اوایل بهار به صورت مستقیم در محل اصلی مورد نظر کشت نمایید.

1. در چه فصلی قرار داریم؟ اگر هوا هنوز سرد است باید اقدام به نشاء کردن در محیطی گرم همانند منزل یا گلخانه کنیم و بعد از اتمام سرما به محل اصلی کاشت در فضای باز (باغچه یا باغ) منتقل کنیم، اگر نه در فصل گرم سال هستیم میتوانید به راحتی در فضای باز اقدام به کاشت مستقیم در گلدان و باغچه کنیم.

2. قصد کاشت در گلدان دارید یا باغچه؟ در صورتی که میخواهید اقدام به کاشت در گلدان کنید کاشت مستقیم مناسب است ولی برای کاشت در باغچه و برای اینکه فواصل کاشت منظم باشد نشاء کردن بذرها توصیه می شود.

بذر ها را میتوانید در گلدان یا سینی نشاء و یا حتی لیوان های یکبار مصرف نشا کنید یا اینکه مستقیم در محل اصلی بکارید، نشاء کردن نسبت به کاشت مستقیم مزایای بیشتری دارد.